ეკატერინე კაჭარავა: „ემიგრანტობა ჩემთვის აღმოჩნდა ის გამოწვევა, რომელთან გამკლავებასაც დღემდე ვაგრძელებ…“ (ვიდეო)

მრავალფეროვანია ქართველი მუსიკოსის, ეკატერინე კაჭარავას შემოქმედებითი საქმიანობა იტალიაში, ქალაქ რომში. ნიჭიერი, მიზანდასახული ქალბატონი ემიგრაციაშიც საყვარელ საქმეს აკეთებს და მშობლიური ქვეყნის პოპულარიზაციაზე ზრუნავს, რომელიც 20 წელზე მეტი ხნის წინათ დატოვა.

ქალთა ანსამბლი Le Vie Dei Canti, რომელსაც ეკატერინე კაჭარავა დირიჟორობს, არაჩვეულებრივად მღერის არა მარტო ქართულ, არამედ მეგრულ და სვანურ სიმღერებსაც. კოლიზეუმის არენაზე Comunità di Sant’Egidio-ს გუნდის დირიჟორობა კი მის შემოქმედებით ბიოგრაფიაში მნიშვნელოვანი წარმატებაა. მუსიკოსობასთან ერთად, ქალბატონი ეკატერინე გიდის პროფესიასაც დაეუფლა და იტალიის დედაქალაქში შესანიშნავ მეგზურობას უწევს ტურისტებს, რომელთაც სურთ, კარგად გაიცნონ „მარადიული“ ქალაქი.

საინტერესოა, როდის და რატომ წავიდა იგი ემიგრაციაში და რას ფიქრობს დღეს: სწორი არჩევანი გააკეთა? იქნებ სხვა გამოსავალიც  არსებობდა? – ამ საკითხებზე და ემიგრაციაში გატარებული 20 წლის მნიშვნელოვან ამბებზე ეკატერინე კაჭარავა ინტერვიუში თავად გვესაუბრება:

ქართველებისთვის ემიგრანტი ვარ, იტალიელებისთვის – ახალი ევროპელი – რამდენიმე წლის წინ გავხდი იტალიის მოქალაქე…

2002 წელს დავამთავრე თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია (მაგისტრატურა), პროფესიით მუსიკოსი  ვარ. 2006 წელს ჩავირიცხე რომის მეორე უნივერსიტეტის – Tor Vergata-ს ლიტერატურა-ფილოსოფიის ფაკულტეტის განყოფილებაზე – ხელოვნებათმცოდნეობა ტურიზმისთვის და მეორე პროფესიაც შევითავსე – გიდობა.

ამჟამად გავდივარ მედიატორის კვალიფიკაციის ასამაღლებელ პროფესიულ კურსს კულტურათა შორის (ინტერკულტურული) და სოციალური ერთიანობისთვის ევროპაში. ამ სფეროშიც საკმაოდ დიდი ხანია ვმუშაობ…

საქართველო შევარდნაძის ეპოქაში დავტოვე: 2002 წელს კონსერვატორიის გუნდი საოპერო ფესტივალზე მიგვიწვიეს გერმანიაში. ფესტივალის დამთავრების შემდეგ აღარ დავბრუნდი უკან იმიტომ, რომ საქართველოში პერსპექტივას ვერ ვხედავდი, მათ შორის, მწირი ანაზღაურების გამო. დღეს ვფიქრობ, რომ აბსოლუტურად სწორი ნაბიჯი გადავდგი… სხვა გამოსავალიც, ალბათ, გამოჩნდებოდა, მაგრამ ისიც საკითხავია როგორი…

ემიგრანტად გერმანიაში დარჩით და იტალიაში გერმანიიდან ჩახვედით?

გერმანიაში არ გავჩერებულვარ, დავტოვე ჩემები, „მთავარ გუნდს მოვწყდი“ და იტალიაში ჩამოვედი. დღემდე ყურში ჩამესმის ჩვენი გუნდის ხელმძღვანელის, მაესტრო გივი მუნჯიშვილის სიტყვები: „ეჰ, ეკუნია, კიდევ ერთი ქართველი დაკარგა საქართველომ…“

 და რას ფიქრობთ ახლა, როცა უკვე 20 წელზე მეტია იტალიაში იმყოფებით?

…ეჰ, სამწუხაროდ, ჩემს შემდეგ იმდენმა დატოვა საქართველო…

თქვენთვის რა იყო ყველაზე დიდი სირთულე, რის გადალახვაც მოგიხდათ, როცა უცხო გარემოში აღმოჩნდით, რა გაძლევდათ სტიმულს?

ყველაზე დიდი სირთულე იყო მარტოობა, ოჯახისგან, ახლობლებისგან, სამშობლოსგან შორს ყოფნა, ენობრივი ბარიერი და, საერთოდ, ყველა ის დაბრკოლება, რომელიც ახალჩამოსულ ემიგრანტს შეიძლება შეხვდეს. სტიმულს დასახული მიზნისკენ სწრაფვა მაძლევდა.

გაგვიმხელთ, რა არის თქვენი მიზანი?

ძალიან დიდი ბედნიერებაა, როდესაც საკუთარი ნიჭის რეალიზებას ახერხებ შინ თუ ქვეყნის გარეთ. ჩემი მიზანია ვაკეთო სიკეთე, ვმუშაობ ინტეგრაციაზე ორივე მხრივ, იტალიელებისა საქართველოსა და ქართველებთან და პირიქით…

იტალიაში სად ცხოვრობთ?

რაც ჩამოვედი, მას შემდეგ სულ რომში ვცხოვრობ.

ემოციურად, გამოცდილების კუთხით, რა გახსენდებათ, განსაკუთრებით რას გამოყოფდით ემიგრაციაში ყოფნის მანძილზე?

აუცილებელია, ადამიანმა დაისახოს მიზანი და მისკენ მიმავალ გზაზე არ შეუშინდეს სირთულეებს, თავდაუზოგავად უნდა იშრომოს და სასურველ შედეგს აუცილებლად მიაღწევს.

განსაკუთრებული ემოციით მახსენდება ივერიის ღვთისმშობლის ხატთან შეხვედრა. იტალიაში ახალი ჩამოსული ვიყავი, ძალიან მიჭირდა, გადავწყვიტე, ეკლესიაში მივსულიყავი და რუსულ მართლმადიდებლურ ტაძარს მივაგენი. შევედი ტაძარში და მახსოვს, შესასვლელთან, მარჯვნივ ივერიის ღვთისმშობლის დიდი ხატი ეკიდა. ისეთი განცდა მქონდა, თითქოს დედა დამხვდა იქ, ჩემი საკუთარი დედა…

მახსენდება, ასევე, 20 წლის წინანდელი პირველი ქართული წირვა, წირვის შემდეგ ქართველების მადლიერებით სავსე ცრემლიანი თვალები და სიტყვები: „მადლობა, გოგონებო, თქვენ საქართველოში დაგვაბრუნეთ!“ ეს ის პერიოდია, როცა ინტერნეტი კი არა, მობილურებიც იშვიათობა იყო, წერილებს ხელით ვწერდით და ამანათით ვაგზავნიდით, რაც, ერთი მხრივ, კარგი იყო – ამის წყალობით მამაჩემის (რომელიც უკვე აღარ არის ამქვეყნად) მოწერილი წერილები დამრჩა რელიკვიად.

საოცრად ემოციური იყო ჩვენი კონცერტიც, რომელიც ცოტა ხნის წინათ გვქონდა. მართალი გითხრათ, ემოციას კი ველოდი ჩვენებისგან, მაგრამ ასეთს – არა. ჩვენთან ერთად მღეროდნენ, ტიროდნენ, ჩემი იტალიელები აღფრთოვანებულები დარჩნენ ასეთი სითბოს გამოხატვით ქართველი მსმენელის მხრიდან. არაფერია იმაზე დიდი ბედნიერება, სხვას სიხარული მიანიჭო…

„ვფიქრობ ჩვენი მდგომარეობის გამო ჩემმა ქართველებმა ყველაზე განცდით ეს სიმღერა მიიღეს… ისე ტიროდნენ! იძულებითია თუ ნებსითი – ემიგრანტობა ყოველთვის ძალიან მძიმე ხვედრია“

როგორც შევიტყვე, იტალიელებს ქართულ საგალობლებს, ასევე, მეგრულ და სვანურ სიმღერებსაც კი ასწავლით…

დიახ – და არა მარტო იტალიელებს. ახალი ჩამოსული რომ ვიყავი, რუსულ მართლმადიდებლურ ტაძარში დავიწყე გალობა და რუსებს მალევე ვასწავლე ქართული საგალობლები და მეგრული სიმღერა. იმავე პერიოდში ჩამოვაყალიბე ქართული ტრიო, რომელიც მოგვიანებით კვარტეტი გახდა, მერე კი – რომის სამრევლოს მგალობელთა გუნდის ძირითადი ბირთვი; შემდეგ თანდათან შემოგვემატნენ მგალობლები და გავბევრდით… პარალელურად ვმუშაობ წმ. ეგიდის საზოგადოებასთან არსებული გუნდის რეგენტად, მათაც ვასწავლე ქართული ტროპარის მელოდია. მერე შეიქმნა ქალთა ანსამბლი Le Vie Dei Canti…

რომლის დირიჟორიც თქვენ ბრძანდებით. იქნებ უფრო ვრცლად მოგვიყვეთ ანსამბლის შესახებ, კონცერტებს რამდენად ხშირად აწყობთ?

ანსამბლი Le Vie Dei Canti 2018 წელს შეიქმნა, ყველაფერი კი ასე დაიწყო: ქართული სამრევლოს ტაძარში მოვიდა რომის მეორე უნივერსიტეტის – Tor Vergata-ს პროფესორი, ეთნომუსიკოლოგი სერენა ფაჩი და დაიწყო ჩვენი საგალობლების შესწავლა, ჩაწერა, კატალოგიზაცია. სწორედ მან და მეორე ეთნომუსიკოლოგმა, ასევე პროფესორმა (Università La Sapienza-დან) გრაცია ტუციმ მთხოვეს, გავმხდარიყავი მათი გუნდის დირიჟორი. გუნდის წევრები არიან როგორც თვითონ, ისე მათი სტუდენტები, ასევე ქართველებიც. ფრანგი და ლიბანელიც გვყავდა გუნდის შემადგენლობაში…

საკონცერტო პროგრამა მომზადებული გვქონდა და, სამწუხაროდ, პანდემიის გამო გავჩერდით. 2022 წელს, შეიძლება ითქვას, თავიდან დავიწყეთ მზადება, როგორც ყველა ახლად შექმნილ კოლექტივს, ჩვენც დრო გვჭირდება მრავალფეროვანი რეპერტუარის შესასწავლად. ჩვენი გუნდი მოხალისეებისგან შედგება, ამდენად, კვირაში მხოლოდ ერთხელ (წინასაკონცერტო პერიოდში – ორჯერ) გვაქვს რეპეტიციები და მოგეხსენებათ, თუ რა ცოტაა ეს დრო… ჰოლოკოსტის თემაზე გვქონდა კონცერტი, საშობაოდაც, მესამე რეპერტუარი კი ქართული გავაკეთე ერთი ძალიან საყურადღებო ფაქტის გამო: პროფესორმა სერენა ფაჩიმ დაწერა და გამოსცა წიგნი ქართულ გალობაზე სათაურით „გალობა“ და წიგნის პრეზენტაციის პარალელურად მინდოდა პუბლიკისთვის შემეთავაზებინა ქართული რეპერტუარი ცოცხალი შესრულებით. სამი კონცერტი ჩავატარეთ ამ თემაზე და სამივემ დიდი მოწონება დაიმსახურა.

პროფესორ სერენა ფაჩის წიგნი იტალიურადაა გამოცემული თუ იტალიურ–ქართულად?

წიგნი იტალიურადაა გამოცემული და აქვე აღვნიშნავ, რომ ანთროპოლოგიურიცაა, სერენამ ფაჩიმ ინტერვიუები ჩაწერა მგალობლებთან, მოძღვართან და კიდევ არაერთ ადამიანთან, საუბრობს ქალის როლზე ემიგრანტულ სამრევლოში, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია. დიდი სურვილი მაქვს, რომ ვთარგმნო ქართულად, ვნახოთ, როგორ მოვახერხებ…

როგორც თავად მითხარით, „აუცილებელია ადამიანმა დაისახოს მიზანი – და ყველაფერს მოახერხებს!“ ანსამბლის საქართველოში ჩამოყვანას არ აპირებთ?

ვოცნებობ, რომ ჩამოვიყვანო საქართველოში და გავაკეთოთ ფოლკლორული მუსიკის ტური.

ნამდვილად საინტერესო იქნება, წარმატებებს გისურვებთ! ზოგადად, რა საერთოს ხედავთ ქართველებსა და იტალიელებს შორის, თუნდაც პროფესიული თვალსაზრისით?

ქართველები და იტალიელები ძალიან ვგავართ ერთმანეთს ტემპერამენტით, გარეგნულადაც, კრეატიულობით, სიმღერის ნიჭი ხომ გვაქვს და გვაქვს…

კოლიზეუმის არენაზეც მოგიწიათ დირიჟორობამ…

კოლიზეუმის არენაზე დირიჟორობა იყო სრული შოკი, ძალიან დიდი ემოცია გამოიწვია ჩემში და დღემდე მომყვება ეს განცდა… ჩემი სამსახურიდან გამომდინარე მოვხვდი კოლიზეუმის არენაზე – წმ. ეგიდის საზოგადოება ძალიან ძლიერი და ცნობილია არა მხოლოდ იტალიაში, არამედ მთელ მსოფლიოში. ეს თემი ყოველწლიურად მართავს მშვიდობისადმი მიძღვნილ შეხვედრებს, კონფერენციებს და ლოცვას, რომელშიც მონაწილეობენ მსოფლიოს საერო თუ სასულიერო ლიდერები, მაგალითად, რომის პაპი, მსოფლიო პატრიარქი, დიდი იმამი, შარშან საფრანგეთის პრეზიდენტი იყო მობრძანებული, მანამდე – ანგელა მერკელი და ა. შ.

და ამ ყველაფერს არაჩვეულებრივად უთავსებთ მეორე პროფესიას – გიდადაც მუშაობთ…

დიახ, გიდადაც ვმუშაობ. ეს პროფესია ძალიან დამეხმარა ჩემი აქ ცხოვრების იმ რთულ პერიოდში, როცა ძალიან მენატრებოდა ქართველები და მათთან ურთიერთობა. ბევრი საინტერესო ადამიანი გავიცანი და, რაც მთავარია, კარგი მეგობრები შევიძინე. ვცდილობ, ჩამოსულ ქართველებს გავაცნო და შევაყვარო ეს საოცარი ქალაქი-მუზეუმი – რომი და იმედია, გამომდის. ბევრი მირეკავს, მწერს… მეუბნებიან, რომ ენატრებათ აქაურობა და ისევ უნდათ ჩამოსვლა.

თქვენს ნაცნობ იტალიელებს თუ აქვთ სურვილი, რომ საქართველოში იმოგზაურონ?

კი, დიდი სურვილი აქვთ, საქართველოში იმოგზაურონ, ვინც ნამყოფია, მათ მოსწონთ ჩვენი ქვეყანა.

თავად რა მოგწონთ ყველაზე მეტად იტალიაში? თუ არის რაიმე ისეთი, რის დამკვიდრებასაც მშობლიურ ქვეყანაში ისურვებდით?

მომწონს მათი სილაღე, ღიმილის კულტურა და ლამაზად ცხოვრების ნიჭი.

ვისურვებდი, ღიმილი საქართველოსაც ანათებდეს, ღიმილით ცხოვრება უფრო იოლი და ლამაზია. ძალიან მთრგუნავს საქართველოში ქუჩაში, მაღაზიაში, ბანკში – ყველგან მოღუშული სახეების ნახვა… კიდევ ბევრი რამის დამატება შეიძლება, მაგრამ…

რა გაძლევთ მოტივაციას უცხოეთში?

ერთი მხრივ, პროფესიისადმი სიყვარული, სხვა მხრივ, პასუხისმგებლობა ღვთის, ჩემი ხალხის და ოჯახის წინაშე.

გაგვაცანით თქვენი ოჯახი…

ქართველი მეუღლე მყავს, რომელიც ძალიან მეხმარება და მხარს მიჭერს ყველა წამოწყებაში, ის ჩემი ყველაზე ახლო და ძვირფასი მეგობარია!

ჩვენი საოცარი ლუკა ღმერთმა ქორწინებიდან მეთხუთმეტე წელს გვაჩუქა. ლუკამ ჩემს სიცოცხლეს სხვა აზრი და ფერი შესძინა.

თქვენი მეუღლეც იტალიაშია?

დიახ, იტალიაშია და ლუკა აქ დაიბადა. ვასწავლე ქართულად წერა-კითხვა, ლაპარაკობს ქართულად და ახლაც საქართველოშია, წელს პირველად გავუშვი უჩემოდ მთელი ზაფხული, ისწავლის ნათესავების და ქვეყნის სიყვარულს, ქართულსაც გააუმჯობესებს… ლუკას ძალიან მოსწონს და უყვარს საქართველო.

აქვე გეტყვით, რომ რომის ქართული სამრევლოს რეგენტი (მგალობელთა გუნდის დირიჟორი) ვიყავი დაარსებიდან 2019 წლამდე, პარალელურად დავაარსე სამრევლოსთან არსებული საკვირაო სკოლა, სადაც ჩვენი პატარები ქართულ ენას, სიმღერას და ცეკვას სწავლობდნენ… მერე პანდემიის გამო ყველაფერი გაჩერდა.

საქართველო როგორ ჩანს შორიდან?

ძალიან დაჩაგრული ჩანდა და ჩანს ჩემი საქართველო აქედან, ვერ დავაღწიეთ რუსეთის ბრჭყალებს თავი…

და ემიგრანტების რიცხვიც დღითიდღე იზრდება… თქვენი აზრით, რას უნდა მიექცეს განსაკუთრებული ყურადღება ემიგრაციასთან დაკავშირებით? რა არის ემიგრანტების ყველაზე დიდი პრობლემა?

ემიგრანტების ყველაზე დიდი პრობლემა ემიგრანტობაა. მთავრობა იმაზე უნდა ზრუნავდეს, რომ ამდენმა ხალხმა არ დატოვოს საქართველო, განსაკუთრებით დედებმა. საქართველოა ქვეყანა, სადაც, სამწუხაროდ, დედები საკუთარ შვილებს ვერ ზრდიან, მათ ნაცვლად სხვისი შვილების გაზრდა უწევთ საზღვარგარეთ. ჩვენი ქვეყანაა, სადაც შვილები საკუთარ მშობლებს ვერ უვლიან სიბერეში და სხვისი მოხუცი მშობლების მოსავლელად არიან გადახვეწილნი, რათა ოჯახები არჩინონ. ეს ძალიან დიდი ტკივილია!

მშობლიური ქვეყნიდან შორს მყოფს ყველაზე მეტად რა გაფიქრებთ და ყველაზე ხშირად რა შეკითხვას უსვამთ საკუთარ თავს?

ყველაზე მეტად ჩემი საქართველო მედარდება, თან განვიცდი, რომ წამოვედი, საქართველოში არ ვარ და არ ვიბრძვი ჩემი ქვეყნის უკეთესი მომავლისთვის.

ხშირად ვფიქრობ, გადავრჩებით კი, როგორც ერი?

ძალიან მძიმე, საბჭოთა მემკვიდრეობის მატარებელი ხალხი ვართ, ვატყობ, 40 წელი არ გვეყოფა (30 უკვე გავიდა) ცნობიერების შესაცვლელად…

დაასრულეთ ფრაზა: ემიგრანტობა ჩემთვის…

ემიგრანტობა ჩემთვის აღმოჩნდა ის გამოწვევა, რომელთან გამკლავებასაც დღემდე ვაგრძელებ. ცხოვრება ხომ ბრძოლაა, ზოგადად…

ემიგრანტ თანამემამულეებს რას ეტყოდით?

გეფერებით, ძვირფასო ემიგრანტებო!

დაბოლოს, როგორ ფიქრობთ, სამშობლოში დასაბრუნებელი გზა უფრო რთული და გრძელია, ვიდრე სამშობლოდან უცხოეთში მიმავალი?

შვებულებით ჩამოსვლა იოლია, ხოლო სამუდამოდ უკან დაბრუნება დღემდე, წარმოუდგენელი კი არა, შეუძლებელი აღმოჩნდა ჩემთვის, სამწუხაროდ.

ესაუბრა თამარ ოთიაშვილი

119-ე ფსალმუნს ასრულებს ქალთა ანსამბლი Le Vie Dei Canti, დირიჟორი – ეკატერინე კაჭარავა