დიდ ბრიტანეთში COVID-19-ის პირველმა ვაქცინამ ავტორიზაცია გაიარა. ამის შესახებ ინფორმაციას „ბიბისი“ ავრცელებს.
მაუწყებლის ცნობით, მარეგულირებელმა ორგანოებმა გერმანული ფარმაცევტული კომპანია „ბიოენტექის“ და მისი ამერიკული პარტნიორის, ფარმაცევტული კომპანია „ფაიზერის“ მიერ წარმოებულ ვაქცინის გამოყენება დაუშვეს, რაც ნიშნავს, რომ ვაქცინაციის პროცესი შესაძლოა მომდევნო კვირას დაიწყოს.
დიდმა ბრიტანეთმა უკვე შეუკვეთა ვაქცინის 40 მილიონი დოზა, რაც 20 მილიონი მოქალაქის ასაცრელად არის საჭირო. „ბიოენტექის“ და „ფაიზერის“ ვაქცინამ კაცობრიობის ისტორიაში ავტორიზაცია ყველაზე სწრაფად, ათი თვეში გაიარა.
რაც შეეხება ე. წ. „ოქსფორდის ვაქცინას“ AZD1222, რომელიც დიდ იმედებს იძლევა, შვედურ-ბრიტანული კომპანია AstraZeneca-ს მიერ შემუშავებულ პრეპარატს დამატებითი კვლევები სჭირდება. ამის შესახებ „დოიჩე ველე“ წერს.
ამის მიზეზი გახდა შეცდომა, რომელიც კომპანიამ დაუშვა. როგორც ხშირად ხდება ხოლმე მეცნიერებაში, ეს შეცდომა მნიშვნელოვანი აღმოჩენის საფუძველი გახდა, თუმცა რეგისტრაციის პროცესი შეაფერხა, რადგან კომპანიამ გადაწყვიტა, დამატებითი კვლევა ჩაატაროს, რაც ვაქცინის რეგისტრაციის პროცესს, სავარაუდოდ, რამდენიმე კვირით, შესაძლოა რამდენიმე თვით შეაფერხებს.
რა მოხდა?
ორშაბათს, 23 ნოემბერს AstraZeneca-მ და ოქსფორდის უნივერსიტეტმა გამოაქვეყნეს კლინიკური კვლევების შედეგები, რომელთა თანახმადაც, მათ მიერ შემუშავებული ვაქცინის ეფექტიანობა საშუალოდ 70%-ია, ხოლო ზოგიერთ შემთხვევაში – 90%. „ჩვენ გვაქვს ვაქცინა მთელი მსოფლიოსთვის“, – განაცხადა „ოქსფორდის ვაქცინის“ ჯგუფის ხელმძღვანელმა ენდრიუ პოლარდმა.
ამ ვაქცინის განსაკუთრებულობა ისა, რომ იაფია (სავარაუდოდ, 5 დოლარი ორი დოზისთვის; კომპანიამ დემონსტრაციულად უარი თქვა მოგებაზე) და მისი შენახვა-გადატანა ჩვეულებრივ მაცივრებშია შესაძლებელი („ფაიზერის“ ვაქცინისგან განსხვავებით, რომელსაც -70 გრადუს ცელსიუსზე შენახვა-გადატანა სჭირდება, რაც მნიშვნელოვნად ართულებს ლოჯისტიკას ინდუსტრიულად განვითარებული ქვეყნების საზღვრებს მიღმა).
გაჩნდა კითხვები: რატომ გაუკეთა AstraZeneca-მ მესამე ფაზის კვლევაში მონაწილეთა ერთ ჯგუფს (2700 ადამიანი) თავიდან ვაქცინის ნახევარი დოზა, ხოლო ერთი თვის შემდეგ – სრული დოზა, როდესაც მეორე – უფრო დიდი ჯგუფი, რომელიც 8900 მოხალისისგან შედგებოდა, ორივე შემთხვევაში სრული დოზით აცრა. და რატომ მოხდა, რომ პირველ, მცირე ჯგუფთან ვაქცინის ეფექტიანობა 90%-მდე აღმოჩნდა, მეორე შემთხვევაში – 2 სრული დოზის მიღებისას – 62% (საშუალოდ კი გამოვიდა 70%).
„ნახევარი დოზა ბედნიერი შემთხვევითობის წყალობით გამოვიყენეთ“, – უთხრა Reuters-ს მენე პანგალოსმა, რომელიც AstraZeneca-ს ყველა კვლევაზე და პრეპარატების შექმნაზეა პასუხისმგებელი, ონკოლოგიური კვლევების და მედიკამენტების შემუშავების გარდა.
აღმოჩნდა, რომ ბანალური შეცდომა მწარმოებლის გამო მოხდა, რომელმაც მათ არაკონდიცირებული პარტია მიაწოდა. ამ შეცდომის წყალობით აღმოჩნდა, რომ სქემა „ნახევარი დოზა + სრული დოზა“ არა მარტო უფრო ეფექტიანია, არამედ უფრო დამზოგავიც. შეცდომის კვალს მაშინ მიაქციეს ყურადღება, როდესაც შენიშნეს, რომ მოცემული ჯგუფის მოხალისეები უფრო იშვიათად ჩიოდნენ გვერდით მოვლენებზე, როგორიცაა: ძილიანობა, თავის ტკივილი და ნანემსარი ადგილის ტკივილი.
იმ ფაქტმა, რომ კომპანიამ ორი განსხვავებული კვლევის შედეგი გააერთიანა და თანაც მეორე, პატარა ჯგუფში არ იყვნენ ადამიანები 55 წელს ზემოთ (არადა, კომოანია აცხადებს, რომ მისი ვაქცინა თანაბრად ეფექტიანია ხანდაზმული ადამიანების შემთხვევაშიც), ექსპერტების მძაფრი კრიტიკა გამოიწვია.
3 დღის შემდეგ, 26 ნოემბერს AstraZeneca-ს ხელმძღვანელმა პასკალ სორიომ განაცხადა, რომ კომპანია იწყებს კიდევ ერთ კვლევას უკვე მიღებული შედეგების შესავსებად. ეს ნიშნავს, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში ოქსფორდის ვაქცინის რეგისტრაცია უახლოეს კვირებში ვერ მოხდება და მისი გასვლა მსოფლიო ბაზარზე გაურკვეველი დროით გადაიდო. ბრიტანეთისთვის ეს შეიძლება ნიშნავდეს მასობრივი ვაქცინაციის დაწყების შეფერხებას, რადგან ბრიტანეთმა წინასწარ შეუკვეთა „ასტრაზენეკას“ 100 მლნ დოზა, რომლითაც 66-მილიონიანი ქვეყნის მოსახლეობიდან 50 მლნ-ის აცრა შესაძლებელი იქნებოდა ამ ორკომპონენტიანი ვაქცინით; ევროკავშირმა კი „ასტრაზენეკას“ უკვე შეუკვეთა 300 მლნ დოზა.
აღსანიშნავია ის გარემოებაც, რომ 27 ნოემბერს ბრიტანეთის ჯანდაცვის სამინისტრომ სამკურნალო პრეპარატების ზედამხედველობის ეროვნულ სააგენტოს დაავალა შეისწავლოს ოქსფორდის უნივერსიტეტისა და AstraZeneca-ს მიერ შემუშავებული ვაქცინა და თავის განცხადებაში ხაზი გაუსვა, რომ „ეს პირველი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია ვაქცინის რეგისტრაციისთვის იმ პირობით, რომ ის უსაფრთხოების, ეფექტიანობის და ხარისხის სტანდარტებს შეესაბამება“.
ნიკო აბაშიშვილი
კომენტარები