პასპორტების რეიტინგი 2025: იტალიური „ყველაზე ძლიერებს“ შორისაა, აშშ პირველი ათეულიდან „გავარდა“, რომელ ადგილზეა საქართველო?

ამერიკულ პასპორტთან შედარებით, იტალიური პასპორტი უვიზოდ უფრო მეტ ქვეყანაში შესვლის უფლებას იძლევა. ეს ყოველწლიურმა Henley Passport Index-მა აჩვენა, რომელიც საერთაშორისო მობილობის გლობალურ ცვლილებებს ასახავს.

Henley & Partners-ის მიერ შედგენილ ახალ გლობალურ პასპორტების რეიტინგში იტალია მეოთხე ადგილზე გავიდა, რითაც კიდევ ერთხელ დაადასტურა თავისი მაღალი საერთაშორისო სტატუსი. შეერთებული შტატები კი – რომელიც ამ რეიტინგში აქამდე მუდმივი ლიდერი იყო – 20 წლის განმავლობაში პირველად „გავარდა“ პირველი ათეულიდან და მეთორმეტე ადგილი დაიკავა.

რეიტინგის ლიდერები

წელს სიის სათავეში სინგაპურია, რომლის პასპორტით ვიზის გარეშე 193 ქვეყანაში მოგზაურობაა შესაძლებელი. მას მოსდევს სამხრეთ კორეა და იაპონია, მათი მოქალაქეებისთვის უვიზოდ, შესაბამისად, 190 და 189 ქვეყანაში შესვლაა ხელმისაწვდომი.

იტალია, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მეოთხე ადგილზეა და ამ პოზიციას ინაწილებს გერმანიასთან, ლუქსემბურგთან, ესპანეთთან და შვეიცარიასთან ერთად 188 ქვეყანაში უვიზოდ შესვლის უფლებით. პირველ ხუთეულს ავსტრია, ბელგია, დანია, ფინეთი, საფრანგეთი, ირლანდია და ნიდერლანდები ასრულებენ, – ამ ქვეყნების მოქალაქეებს უვიზოდ 187 ქვეყანაში შეუძლიათ მოგზაურობა. საბერძნეთის პასპორტსაც ძლიერი პოზიცია აქვს – ის მეექვსე ადგილზეა (უნგრეთთან, ახალ ზელანდიასთან, პორტუგალიასთან, ნორვეგიასა და შვედეთთან ერთად) 186 ქვეყანაში უვიზოდ შესვლის უფლებით.

რატომ გამოეთიშა აშშ პირველ ათეულს

შეერთებული შტატები, რომლის პასპორტით ამჟამად 180 ქვეყანაში მოგზაურობაა შესაძლებელი, მე-12 ადგილზე „ჩამოქვეითდა“. ეს მნიშვნელოვანი კლება, უპირველესად, იმით არის განპირობებული, რომ ზოგიერთმა ქვეყანამ გააუქმა ან შეზღუდა უვიზო მიმოსვლა ამერიკის მოქალაქეებისთვის ორმხრივი სავიზო ლიბერალიზაციის არარსებობის გამო: საქმე ისაა, რომ აშშ მკაცრ სავიზო მოთხოვნებს ინარჩუნებს რიგი ქვეყნებისთვის და არ ჩქარობს მათ შემსუბუქებას.

ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ეს საერთაშორისო დიპლომატიის დონეზე „რბილი ძალის“ განაწილების სიღრმისეული ცვლილებების სიმპტომია. იწყება მრავალპოლუსიანი ერა, რომელშიც გლობალური ძალებიც კი კარგავენ უნივერსალურ პრივილეგიებს.

როგორ დგება რეიტინგი

Henley Passport Index-ი უკვე 15 წელზე მეტია ყოველწლიურად ქვეყნდება და ეფუძნება საერთაშორისო საჰაერო ტრანსპორტის ასოციაციის (IATA) მონაცემებს, რომელიც აანალიზებს 199 ქვეყნის პასპორტის მფლობელებისთვის სხვადასხვა ქვეყანაში უვიზო შესვლას.

პასპორტის „სიძლიერე“ განისაზღვრება იმ ქვეყნების რაოდენობით, რომელთა მონახულებაც მოქალაქეს შეუძლია უვიზოდ ან ვიზის ჩასვლისთანავე მიღებით. დოკუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს სხვადასხვა დანიშნულების ადგილას მოგზაურობას ზედმეტი ბიუროკრატიის გარეშე, „ძლიერად“ ითვლება, რადგან ის საქმიან, ტურისტულ თუ ოჯახურ მოგზაურობას ამარტივებს.

რატომ რჩება იტალიის პასპორტი „ძლიერი“

იტალიური პასპორტი თავის ძლიერ პოზიციას რამდენიმე ძირითადი ფაქტორის წყალობით ინარჩუნებს:

• ევროკავშირში წევრობა ევროზონის ყველა ქვეყანაში და მათ პარტნიორ ქვეყნებში გადაადგილების თავისუფლების გარანტიას იძლევა;
• სტაბილური დიპლომატიური ურთიერთობები მრავალ ქვეყანასთან;
• ქვეყნის მიმართ მაღალი ნდობა გლობალურ დონეზე;
• იტალიის მოქალაქეების, როგორც საიმედო მოგზაურების იმიჯი, რომლებიც მიგრაციულ საფრთხეს არ წარმოადგენენ;
• იტალიის მოქალაქეებს არა მხოლოდ შეუძლიათ იმოგზაურონ მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში, არამედ უფრო ადვილად მიიღონ გრძელვადიანი ბინადრობის ნებართვა, სწავლის ნებართვა და სამუშაო ნებართვა საზღვარგარეთ.

ქართული პასპორტი და საქართველოს მოქალაქეების შესაძლებლობები

საქართველო რეიტინგში ბოლო მონაცემებით 46-ე ადგილზეა – მის მოქალაქეებს უვიზოდ ან ჩასვლისთანავე ვიზის მიღებით 123 ქვეყანაში შეუძლიათ შესვლა.

ეს მაჩვენებელი საქართველოსთვის პოზიტიურია, თუმცა ყოველდღიური მოგზაურობისთვის მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ რაოდენობა, არამედ ისიც, თუ რომელი ქვეყნებია ხელმისაწვდომი – ევროპის, აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის, ლათინური ამერიკის თუ სხვა.

რატომ არის მნიშვნელოვანი პასპორტის „სიძლიერე“?

• პასპორტი აღარ არის მხოლოდ საბუთი საზღვრის გადასალახად – ის ქვეყნის გლობალური ნდობისა და დიპლომატიური აქტიურობის ერთგვარი საზომია.
• მოქალაქისთვის, რომელსაც პასპორტი ბევრ ქვეყანაში უვიზოდ ან ჩასვლისთანავე ვიზის მიღებით უხსნის გზას, მოგზაურობა, საქმიანი ვიზიტები, სწავლა და დასაქმება ბევრად მარტივდება.
• შესაბამისად, პასპორტის „სიძლიერე“ ინდიკატორია – თუ რამდენად „ღიაა მსოფლიო“ კონკრეტული ქვეყნისთვის.

ნინო ხოშტარია

ახალი დიზაინის პასპორტის და პირადობის მოწმობის გაცემის ვადამ ისევ გადაიწია – ვინ თავისუფლდება პირადობის მოწმობის საფასურისგან