საკვები მწერების ზეთი ტრადიციული ცხიმების კარგი ალტერნატივაა – კვლევა
პოლონელ მეცნიერთა ჯგუფი იკვლევს იმ სარგებელს, რომლის მოტანაც საკვები მწერებისგან დამზადებული ზეთს ადამიანის ჯანმრთელობისა და გარემოს დაცვის კუთხით შეუძლია. მკვლევარები მასში ტრადიციული მცენარეული და თევზის ზეთების მდგრად და საკვები ნივთიერებებით მდიდარ ალტერნატივას ხედავენ.
„მწერების ზეთი სავსეა ადამიანის ორგანიზმისთვის აუცილებელი ცხიმოვანი მჟავებით, მინერალებით, ვიტამინებითა და ანტიოქსიდანტური ნაერთებით“, – ამბობს ქალაქ ოლშტინში მდებარე პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემიის ცხოველთა გამრავლებისა და კვების კვლევის ინსტიტუტის წარმომადგენელი ბარტოშ ფოცკი.
მკვლევრის თქმით, საკვები მწერებისგან მიღებული ზეთის შემადგენლობა მას ღირებულ დიეტურ დანამატად აქცევს, რომელსაც შეუძლია ადამიანის ჯანმრთელობას და, ამავდროულად, გლობალური სასურსათო უსაფრთხოების გამოწვევების მოგვარებას შეუწყოს ხელი.
Olej z #owadów jadalnych jest bogatym źródłem związków odżywczych; jego produkcja sprzyja zrównoważonemu rozwojowi – podkreśla dr hab. Bartosz Fotschki z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności @PAN_akademia #Olsztyn https://t.co/dNeUClQpUl
— Nauka w Polsce (@naukawpolsce) June 28, 2025
ტრადიციული მეცხოველეობისგან განსხვავებით, მწერების მოსაშენებლად გაცილებით ნაკლები მიწა, წყალი და საკვებია საჭირო. ამასთან, მათი წარმოება მნიშვნელოვნად ნაკლებ სათბურის გაზებს გამოყოფს.
„ეს მწერების მოშენებას არა მხოლოდ ეკოლოგიურად პასუხისმგებლობიანს ხდის, არამედ მდგრადი განვითარების პერსპექტიულ ელემენტსაც წარმოადგენს“, – აცხადებს ფოცკი, რომელიც კვების პროდუქტების ბიოლოგიური ფუნქციების შემსწავლელ გუნდში მუშაობს.
მიუხედავად იმისა, რომ მწერების ჭამას – რაც ენტომოფაგიის სახელით არის ცნობილი – მრავალ ქვეყანაში ხანგრძლივი ტრადიცია აქვს, დასავლურ კულტურებში ის ჯერ კიდევ სიახლეა.
თუმცა მის მიმართ ინტერესი იზრდება, რადგან პოლიტიკოსები და მეცნიერები ეძებენ გადაწყვეტილებებს სასურსათო სისტემაზე ზეწოლის შესამცირებლად, რაც კლიმატის ცვლილებით, მოსახლეობის ზრდითა და რესურსების სიმცირით არის გამოწვეული.
საკვები მწერების ზეთი, როგორც წესი, მიიღება მაღალი ცილისა და ცხიმის შემცველი ისეთი სახეობებიდან, როგორიცაა: სახლის ჭრიჭინა (Acheta domesticus), ყვითელი ფქვილის ჭია (Tenebrio molitor) და შავი ჯარისკაცის ბუზი (Hermetia illucens), რომლებიც საფუძვლიანად არიან შესწავლილნი და ორგანული ნარჩენების გადამუშავებასა და ცხოველების საკვების წარმოებაში გამოიყენებიან.
ზეთის მოსავლიანობა დამოკიდებულია როგორც სახეობაზე, ისე მოპოვების მეთოდზე. მაგალითად, გამხმარი შავი ჯარისკაცის ბუზის ლარვებისგან ერთი კილოგრამი ზეთის მიღებას დაახლოებით 4-დან 5 კილოგრამამდე ლარვა სჭირდება.
მიუხედავად მისი კვებითი უპირატესობებისა, მთავარ დაბრკოლებად ევროპაში მომხმარებელთა მხრიდან კულტურული მიუღებლობა რჩება.
„პოპულარობის გასაზრდელად მწერების ზეთებს ხშირად მცენარეულ ზეთებს ურევენ ან იყენებენ გადამუშავებულ საკვებში, როგორიცაა ნამცხვრები და წასახემსებლები, სადაც წყარო ნაკლებად შესამჩნევია“, – აღნიშნა ფოცკიმ.
ევროკავშირის რეგულაციები ამჟამად კვების პროდუქტების წარმოებაში მწერების სამი სახეობის – ხოჭოების, კალიების და ყვითელი ფქვილის ჭიების გამოყენების რეკომენდაციას იძლევა.
2023 წლის იანვარში ევროკავშირმა დამტკიცებული სია გააფართოვა და მასში შეიტანა შინაური ჭრიჭინებისგან დამზადებული ფხვნილი, რომელიც ახლა შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა პროდუქტში, როგორიცაა, მაგალითად, პური, პიცა, ნამცხვრები და მზა კერძები.
თავისი პერსპექტიული შემადგენლობისა და წარმოების სიმარტივის გამო, შავი ჯარისკაცის ბუზის ზეთი ახლა საერთაშორისო კვლევის ყურადღების ცენტრშია.
ოლშტინის ინსტიტუტში მეცნიერებმა დაიწყეს პოლონეთში პირველი კვლევა მწერების დიეტური ზეთზე, რომელიც შეისწავლის მის გავლენას საჭმლის მომნელებელ ტრაქტსა და ღვიძლზე.
მკვლევარები მიზნად ისახავენ, უკეთ გაიგონ, თუ როგორ მოქმედებს საკვები მწერებისგან დამზადებული ზეთი ნაწლავის მიკროფლორასა და ლიპიდურ მეტაბოლიზმზე.
აღნიშნული კვლევების დეტალურ მიმოხილვას პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემიის პოპულარული სამეცნიერო ჟურნალი „აკადემია“ აქვეყნებს.
polskieradio.pl
ევროპის საზოგადოებრივი მაუწყებლების ახალი ამბები, ნათარგმნი ხელოვნური ინტელექტის მიერ
მსგავს თემაზე: იტალიელი მეცნიერი განმარტავს, რატომ უნდა ვჭამოთ ხორცის ნაცვლად მწერები
კომენტარები