თეთრ სახლში დაბრუნების შემდეგ დონალდ ტრამპს, თავისი აგრესიული საბაჟო პოლიტიკითა და ექსპანსიური ფანტაზიებით, მსოფლიო დაძაბულობის ქვეშ ჰყავს. მის მიერ გამოცემული რეკორდული რაოდენობის დეკრეტები შიდა პოლიტიკაში არეულობას იწვევს. როგორ აღიქმება ტრამპის მეორე საპრეზიდენტო ვადის პირველი 100 დღის მთავარი მოვლენები?
„მთავრობის ყველაზე წარმატებული პირველი 100 დღე ჩვენი ქვეყნის ისტორიაში“, – ასე აფასებს თავად ტრამპი უმაღლეს თანამდებობაზე ყოფნის პირველი სამი თვის შედეგებს. მაგრამ რეალურად როგორია მისი დამსახურებების ნუსხა? რას მიაღწია მან და რას ვერა?
საგარეო პოლიტიკა: სავაჭრო ომი და არანაირი მშვიდობა უკრაინაში
თავისი საბაჟო პოლიტიკით ტამპმა მსოფლიო საფონდო ბირჟებს ვარდნისკენ უბიძგა. მან ბევრი ტარიფი შეცვალა. ამჟამად უცხოური პროდუქციისთვის მოქმედებს 10-პროცენტიანი ერთიანი ტარიფი, ჩინეთისთვის კი – 145-პროცენტიანი განაკვეთი. სწორედ ტრამპის არაპროგნოზირებადობაა ის, რაც ბაზრებს ანერვიულებს და ეკონომიკურ გაურკვევლობას იწვევს – როგორც მსოფლიოში, ისე თავად აშშ-ში. 2025 წლის პირველ კვარტალში აშშ-ის ეკონომიკა წინა წელთან შედარებით შემცირდა.
განსხვავება მის წინამორბედ ჯო ბაიდენთან შედარებით განსაკუთრებით თვალშისაცემია უკრაინის ომთან მიმართებაში. ტრამპს მოსკოვის მიმართ კეთილგანწყობილად მიიჩნევენ. საარჩევნო კამპანიის დროს მან განაცხადა, რომ ომს „24 საათში“ დაასრულებდა, თუმცა პრეზიდენტობის პირველი 100 დღის შემდეგაც კი ის თავის გაცხადებულ მიზანს მხოლოდ მცირედით მიუახლოვდა.
ტრამპი და მისი ადმინისტრაცია ჯერ კიდევ მოლაპარაკებების დაწყებამდე წავიდნენ რუსეთთან დათმობებზე – ყირიმი კრემლს დარჩება და უკრაინა ნატოს წევრი ვერ გახდება. შემდეგ მოხდა უკრაინის პრეზიდენტ ზელენსკის საჯარო დამცირება ოვალურ კაბინეტში ტრამპისა და მისი ვიცე-პრეზიდენტის, ჯეი დი ვენსის მიერ. თუმცა, ბოლო დროს ტრამპი თავის პოზიციას პუტინის მიმართ უფრო კრიტიკულად გამოხატავს.
ტრამპს სურს კანადა, პანამა, გრენლანდია და ღაზა
ტრამპმა საკუთარი თავი იმპერიალისტადაც წარმოაჩინა: მას პანამის არხის დაბრუნება უნდა; სურს, რომ კანადა აშშ-ის 51-ე შტატი გახდეს; ასევე მზად არის გრენლანდიის ანექსიისა და ღაზის სექტორის კონტროლის ქვეშ ასაყვანად. ამ განცხადებებს ბევრი თავდაპირველად ხუმრობად მიიჩნევდა, თუმცა იმ სიხშირემ, რომლითაც ტრამპი თავის ექსპანსიონისტურ ფანტაზიებს წარმოაჩენს, ეს ვარაუდი შესაძლოა გააცამტვეროს.
საშინაო პოლიტიკა: მკაცრი კურსი მიგრაციის საკითხში
მეორე საპრეზიდენტო ვადის განმავლობაში ტრამპმა უკვე 140-ზე მეტი ბრძანებულება გამოსცა – ბოლო 90 წელიწადში არცერთ პრეზიდენტს პირველი 100 დღის განმავლობაში უფრო მეტი დეკრეტი არ გამოუცია. მისი ბევრი ბრძანებულება სამართლებრივად საჩივრდება, ზოგიერთი კი უკვე გაუქმებულია.
ტრამპი განსაკუთრებით მიგრაციის საკითხზეა ფოკუსირებული. შედეგად, საზღვრის არალეგალურად გადაკვეთების შემთხვევები მნიშვნელოვნად შემცირდა. მან საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა მექსიკის საზღვარზე, გააფართოვა სასაზღვრო კედელი და გაააქტიურა მიგრანტების დეპორტაცია. ეს შეეხება როგორც არალეგალურ იმიგრანტებს, ისე ბევრ ადამიანს, რომელსაც ტრამპის წინამორბედების პროგრამების მეშვეობით ლეგალური ბინადრობის ნებართვა ჰქონდა, მაგრამ ახლა ეს გაუქმებულია. ზოგიერთ შემთხვევაში ადამიანების დეპორტირება უკანონოდ მოხდა.
მასკის უწყება ადამიანებს ქუჩაში ყრის
ტრამპმა სახელმწიფო აპარატსაც მიაპყრო ყურადღება. აშშ-ის სამთავრობო ეფექტიანობის დეპარტამენტმა (DOGE), რომელსაც ტრამპის მრჩეველი ილონ მასკი ხელმძღვანელობდა, სამთავრობო უწყებები მკვეთრად შეკვეცა. განსაკუთრებით დაზარალდა საერთაშორისო განვითარების სააგენტო (USAID), საიდანაც ათასობით თანამშრომელი გაათავისუფლეს.
„ნიუ-იორკ ტაიმსის“ ცნობით, 58 ათასზე მეტი სახელმწიფო მოხელე შემცირებაში მოხვდა, 76 000-მა კი კომპენსაცია მიიღო და სამსახურიდან თავისი ნებით წავიდა. ტრამპის ადმინისტრაცია დამატებით 150 ათასი სამუშაო ადგილის შემცირებას გეგმავს. მიუხედავად იმისა, რომ ამერიკელების დიდი ნაწილის აზრით სახელმწიფო მოხელეების შემცირება სწორი გადაწყვეტილებაა, უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ ასეთი მკაცრი მიდგომა არასწორია. ამასთან, ტრამპი წამყვან უნივერსიტეტებთან კონფლიქტში შევიდა და მათ მილიარდობით დოლარის დაფინანსება გაუყინა.
როგორ აღიქვამენ ტრამპს აშშ-ში?
ტრამპი აკეთებს ბევრ რამეს, რასაც საზოგადოებას საარჩევნო კამპანიის დროს დაჰპირდა. „ის თავის სიტყვას და დანაპირებს ასრულებს“, – ამბობს აშშ-ის ექსპერტი კლაუდია ბრიუვილერი გერმანული რადიო „Bayern2“-თან ინტერვიუში. თუმცა ის, რასაც ბრიუვილერი არ ელოდა, არის სისწრაფე, რომლითაც ტრამპი მოქმედებს. სანკტ-გალენის უნივერსიტეტის პროფესორი ამბობს: „მონდომება და ენთუზიაზმი, რომლითაც ტრამპი თავისი მიზნების ხორცშესხმას ცდილობს, მისაღები იქნებოდა უმრავლესობისთვის, მაგრამ იმ მეთოდების გამო, რომელსაც პრეზიდენტი მიმართავს, ის ბევრ მხარდამჭერს კარგავს“.
ექსპერტის ეს მოსაზრება ციფრებშიც აისახება. „ნიუ-იორკ ტაიმსის“ გამოკითხვის თანახმად, ამერიკელების მხოლოდ 42 პროცენტია კმაყოფილი მისი მუშაობით – ეს პრეზიდენტისთვის პირველი 100 დღის დღისთვის ძალიან დაბალი მაჩვენებელია. მართალია, ტრამპის მყარი ბირთვი კვლავ მისი ერთგული რჩება, მაგრამ ცენტრისტი ამომრჩევლების უმეტესობა, როგორც ჩანს, ზურგს აქცევს.
შეცვალა თუ არა ტრამპმა შეერთებული შტატები ფუნდამენტურად ბოლო 100 დღეში, ამაში ბრიუვილერს ეჭვი ეპარება. „პირველ რიგში, იმიტომ რომ ბევრი რამ სასამართლოებში ჩავარდება და მეორეც – მასში (ტრამპში) დისციპლინის ნაკლებობის გამო, რომ საქმეები ბოლომდე მიიყვანოს“. გაგრძელდება თუ არა მომავალშიც ასე, ეს სხვა საკითხია. პირველი 100 დღე დასრულდა – წინ კიდევ 1361 დღე რჩება.
ნათარგმნია გერმანულიდან ხელოვნური ინტელექტის მიერ
კომენტარები